Όλα τα παιδιά βιώνουν άγχος σε κάποια φάση της ζωής τους. Είναι φυσιολογικό – και σε πολλές περιπτώσεις, αναγκαίο για την ανάπτυξή τους.
Όμως, πότε το άγχος γίνεται υπερβολικό; Και πώς μπορούμε να σταθούμε πραγματικά δίπλα τους;
Πώς εκδηλώνεται το άγχος στα παιδιά;
Το άγχος στα παιδιά μπορεί να εκφράζεται διαφορετικά απ’ ό,τι στους ενήλικες. Συχνά “μιλάει” μέσα από το σώμα και τη συμπεριφορά τους.
Συνηθισμένα σημάδια:
- Συχνοί πονοκέφαλοι ή πόνους στο στομάχι χωρίς ιατρικό λόγο
- Δυσκολία στον ύπνο ή νυχτερινά ξυπνήματα
- Απόσυρση ή αποφυγή κοινωνικών δραστηριοτήτων
- Υπερβολικοί φόβοι (π.χ. για το σκοτάδι, το σχολείο, την αποχώρηση από τους γονείς)
- Εύκολα ξεσπάσματα θυμού ή κλάματος
- Τελειομανία ή έντονη ανάγκη για έλεγχο
Τι προκαλεί το άγχος στα παιδιά;
- Αλλαγές στο περιβάλλον: Μετακόμιση, αλλαγή σχολείου, διαζύγιο γονέων.
- Πίεση για επίδοση: Σχολική ή εξωσχολική.
- Οικογενειακές ανησυχίες: Οικονομικά προβλήματα, συγκρούσεις, ασθένειες.
- Προσωπικές ανασφάλειες: Φόβος αποτυχίας, ανάγκη αποδοχής.
Η προδιάθεση για άγχος μπορεί επίσης να έχει βιολογικές και κληρονομικές βάσεις.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ένα παιδί με άγχος;
- Ακούμε χωρίς να διορθώνουμε
Δώσε χώρο στο παιδί να εκφράσει αυτό που νιώθει, χωρίς να το υποτιμάς ή να το διακόπτεις. - Διατηρούμε τη ρουτίνα
Η σταθερότητα δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας. - Ενισχύουμε τη θετική ενίσχυση
Αναγνώρισε κάθε μικρό βήμα που κάνει για να διαχειριστεί το άγχος του. - Διδάσκουμε τεχνικές χαλάρωσης
Απλές ασκήσεις αναπνοής, mindfulness ή ακόμα και δημιουργικές δραστηριότητες (όπως ζωγραφική) μπορούν να βοηθήσουν. - Γινόμαστε εμείς το “ασφαλές λιμάνι”
Όταν είμαστε διαθέσιμοι, ήρεμοι και σταθεροί, το παιδί νιώθει ότι δεν είναι μόνο του μέσα στις δυσκολίες.
Πότε χρειάζεται επαγγελματική βοήθεια;
Αν το άγχος:
- Εμποδίζει το παιδί να λειτουργεί φυσιολογικά στην καθημερινότητά του (σχολείο, φίλοι, παιχνίδι),
- Επιμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα ή επιδεινώνεται,
- Συνοδεύεται από έντονα σωματικά συμπτώματα,
Τότε η υποστήριξη ενός ειδικού ψυχικής υγείας μπορεί να κάνει τη διαφορά.
Θυμήσου:
Το άγχος είναι ένα μήνυμα, όχι ένας εχθρός. Με αποδοχή, υποστήριξη και τις σωστές στρατηγικές, μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να χτίσουν ανθεκτικότητα και εσωτερική δύναμη για όλη τους τη ζωή.